“Μη λησμονείτε το σχοινί παιδιά του Πατριάρχη” - πάσχα 1821

του Κώστα Ζαπάντη

Η ζωή των Ελλήνων είναι ταυτισμένη με το Πάσχα που δίκαια θεωρείτε η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού.
Στα 1821 ήταν ένα διαφορετικό Πάσχα που είναι χρήσιμο να θυμόμαστε.
Ήδη στις 25 Μαρτίου είχε ξεσπάσει η επανάσταση των Ελλήνων για την αποτίναξη του Οθωμανικού Ζυγού. Και δυο βδομάδες αργότερα στις 10 Απριλίου του 1821 γιορταζόταν το Πάσχα. Ο Σουλτάνος στην Κωσταντινούπολη διέταξε τη γενική σφαγή των Ελλήνων της Πόλης σαν αντίμετρο και απαίτησε την έκδοση διαταγής (Φετφά) από τον Πατριάρχη Κωσταντινούπολης, τότε το Γρηγόριο Ε΄, που θα καθιστούσε γνωστή τη διαταγή του Σουλτάνου.
Ο Γρηγόριος  αρνήθηκε και η λειτουργία της Ανάστασης της 10 Απριλίου 1821 ήταν η τελευταία μέρα της ζωής του. Συνελήφθη αμέσως μετά τη λειτουργία και το απόγευμα της ίδιας μέρας τον κρέμασαν στην κεντρική πύλη του πατριαρχείου που από τότε παραμένει κλειστή.
Ο Πατριάρχης έμεινε κρεμασμένος τρεις ημέρες στην Πύλη του Πατριαρχείου. Στη συνέχεια το πτώμα του  πουλήθηκε στους Εβραίους που το περιέφεραν στην Πόλη προς εξευτελισμό από όποιους ήθελαν έναντι χρημάτων. Όταν έλαβε τέλος και αυτή η βαρβαρότητα, πόντισαν το άψυχο σώμα στον Κεράτειο Κόλπο.
      
Ένας Κεφαλονίτης Καπετάνιος, ο Μαρής Σκλάβος από τη Λειβαθώ, το βρήκε να επιπλέει, το περισυνέλεξε και το μετέφερε στην Οδυσσό όπου μετά από ένα ταξίδι εικοσιτεσσάρων ημερών, ένα μήνα μετά το Πάσχα του 1821 ο Πατριάρχης ενταφιάστηκε μεταξύ Ελλήνων όπως ορίζει το τυπικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Στην εκκλησία στα Ντομάτα σήμερα φυλάσσεται η κάσα που φιλοξένησε το σώμα του Πατριάρχη κατά τη μεταφορά του στην Οδυσσό. Εκεί την εμπιστεύθηκε ο Καπετάν Μαρίνος Σκλάβος.
        

Ο Μέγιστος Ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης για κείνο το Πάσχα του 1821 έγραψε:

Πως μας θωρείς ακίνητος; που τρέχει ο λογισμός σου, τα φτερωτά σου τα όνειρα;

Γιατί στο μέτωπό σου να μη φυτρώνουν, γέροντα, τόσες χρυσές αχτίδες,

όσες μας διδ' η όψη σου παρηγοριές κ' ελπίδες;

Γιατί στα ουράνια χείλη σου να μη γλυκοχαράζει, πατέρα, ένα χαμόγελο;

Γιατί να μη σπαράζει μέσα στα στήθη σου η καρδιά,
 και πως στο βλέφαρό σου ούτ' ένα δάκρυ επρόβαλε, ούτ' έλαμψε το φως σου;


Ολόγυρά σου τα βουνά κ' οι λόγγοι στολισμένοι το λυτρωτή τους χαιρετούν.

Η θάλασσ' αγριωμένη από μακρά σ' εγνώρισε και μ' αφρισμένο στόμα φιλεί,
πατέρα μου γλυκέ, το ελεύθερο το χώμα, που σε κρατεί στα σπλάχνα του.


Θυμάται την ημέρα που, πατέρα μου, σ' εδέχτηκε.

Θυμάται στο λαιμό σου, το ματωμένο το σχοινί,
και στ' άγιο πρόσωπό σου τ' άτιμα τα ραπίσματα,
το βόγγο, τη λαχτάρα, του κόσμου την ποδοβολή.

Θυμάται την αντάρα, την πέτρα που σου εκρέμασαν, 
τη γύμνια του νεκρού σου,

το φοβερό το ανέβασμα του καταποντισμού σου.


Το μάρμαρο μένει βουβό και θε να μείνει ακόμα,
ποιος ξέρει ως πότ' αμίλητο το νεκρικό σου στόμα.
Κοιμάται κι ονειρεύεται και τότε θα ξυπνήσει,
όταν στα δάση, στα βουνά, στα πέλαγα, βροντήσει το φοβερό μας κήρυγμα.

"Χτυπάτε, πολέμαρχοι! Μη λησμονείτε το σχοινί, παιδιά, του πατριάρχη!"